Прекуграничните региони се едни од најтешките за справување со итни случаи. Различни причини (економски, социјални, политички, културни) го отежнуваат усогласувањето, воспоставувањето и спроведувањето на заеднички стратегии и политики кои се занимаваат со влијанијата од климатските промени, отпорноста на општествата и управувањето со вонредни состојби. Иако постојат голем број превентивни стратегии и алатки, не постои кохерентна стратегија за спречување и управување со ризик и рамка за градење капацитети, особено на регионално и прекугранично ниво.
Поплавите и шумските пожари можат да бидат разорни и можат да создадат политички, социјални и економски проблеми.
Заштита од пожари
Заштитата од пожари е повеќеслоен потфат кој ги комбинира современите техники и традиционалните искуства. Разновидниот пејзаж на Пелагонискиот регион изобилува со густи планински масиви, што придонесува за неговата ранливост од шумски пожари. Континенталната клима, која се карактеризира со топли и суви лета, го прави регионот особено подложен на избувнување и брзо ширење на пожари, кои се исклучително тешки за управување во преку граничните региони. Природните фактори, како што се удари од гром и спонтано согорување, се еден од ризичните фактори, но и човечките активности, вклучително и лошото управување со земјиштето и подметнувањето пожари, остануваат значајни придонесувачи за оваа закана.
ЕДУКАЦИЈА И ОБУКИ ЗА ЗАЈАКНУВАЊЕ НА СИСТЕМОТ НА ПРОТИВПОЖАРНА ЗАШТИТА НА РЕГИОНОТ
Согледувајќи ја тежината на ситуацијата, потребно е да се преземе проактивен пристап кон заштитата од пожари, преку интеграција на различни чинители и ресурси и поголема прекугранична соработка.
Државните агенции, тесно соработуваат за да ги координираат напорите за гаснење и превенција од пожари, но особено важна е и улогата на локалните заедници. Исклучително важно и е вклучувањето на граѓаните во намалувањето на ризиците од пожари преку одговорно управување со земјиштето и создавање на одбранбени простори околу домовите и населбите.
И покрај колективните напори, државата се соочува со огромни предизвици во нејзината потрага да ги скроти шумските пожари. Климатските промени, кои се карактеризираат со пораст на температурите и променети обрасци на врнежи, го влошуваат ризикот од пожар.
Иновативните технологии, системите за рано предупредување, инвестициите во противпожарна опрема и едукација на кадарот, ја одразуваат посветеноста на нацијата против овие катастрофи.
Спојот на традицијата и модерноста, ангажманот во заедницата и непоколебливата посветеност на пожарникарите даваат надежна слика за нацијата која останува непоколеблива во својата посветеност да ги заштити своите богатства од пустошот на огнот.
Заштита од поплави
Пелагониската Котлина е најголема рамница и зафаќа околу 22% од вкупната земјоделска површина во државата. Пелагонија се соочува со постојана закана од поплави, кои можат да имаат катастрофални последици и за животната средина и за локалните заедници. Во повоениот период катастрофални поплави во Пелагонија се забележани во 1962, 1979, 1981, 1986, 1999, 2010, 2013, 2015 година.
Поплавите во Пелагонискиот регион првенствено се случуваат поради комбинација на фактори, вклучувајќи обилни врнежи, топење на снег и локална топографија. Регионот е вкрстен со бројни реки и потоци, а најзначајна е Црна Река. За време на периоди на интензивни врнежи или топење на снег, може брзо да дојде до преплавување на бреговите и до големи поплави.
Од историските податоци е познато дека последиците од овие поплави се страшни. Тие се закана по живот за локалното население, ја оштетуваат инфраструктурата, го попречуваат транспортот, уништуваат земјоделски површини и се закана за богатото културно наследство.
За заштита од овие закани, потребен е интегриран пристап на сите чинители насочен кон намалување на ризикот од поплави, минимизирање на штетите кога ќе се појават и обезбедување брза и ефективна реакција.
Покрај соодветната инфраструктура за контрола на поплави, потребни се инвестиции и во системи за рано предупредување, како и имплементација на современи искуства. Едукативните програми и кампањите за подигање на свеста се суштински компоненти на заштитата од поплави. Овие иницијативи ја информираат јавноста за ризиците од поплави, безбедносните мерки и процедурите за евакуација, давајќи им можност на заедниците ефикасно да реагираат за време на итни случаи.
Иако е постигнат значителен напредок во заштитата од поплави во Пелагонискиот регион, постојат неколку предизвици:
- Климатски промени: се очекува климатските промени да доведат до поинтензивни и непредвидливи врнежи, што потенцијално ќе ја зголеми фреквенцијата и сериозноста на поплавите.
- Одржување на инфраструктурата: Правилното одржување на инфраструктурата за контрола на поплавите е од клучно значење за да се обезбеди нејзината ефикасност. Занемарувањето на одржувањето може да доведе до дефекти на системот за време на поплави.
- Урбанизација: Брзата урбанизација во регионот може да доведе до зголемени непропустливи површини, намалувајќи го природниот капацитет на земјиштето да ја апсорбира дождовницата. Урбанистичкото планирање треба да вклучи дизајн отпорен на поплави и практики за користење на земјиштето.
- Соработка: Ефикасната заштита од поплави бара соработка меѓу повеќе засегнати страни, вклучувајќи ги локалните заедници, владините институции и меѓународните организации. Одржувањето на заедничките напори и споделувањето информации е од витално значење.
- Финансирање: Потребно е соодветно финансирање за спроведување и одржување на мерките за заштита од поплави. Обезбедувањето финансиски средства за овие проекти може да биде предизвик и треба да се развијат одржливи механизми за финансирање.
Заштитата од поплави во Пелагонискиот регион е тековен зафат кој комбинира развој на инфраструктурата, ангажман на заедницата и обновување на животната средина. Подложноста на регионот од поплави ја нагласува важноста од проактивни мерки за намалување на ризиците и подобрување на отпорноста. Бидејќи климатските промени продолжуваат да поставуваат нови предизвици, од суштинско значење е напорите за заштита од поплави да останат прилагодливи и добро финансирани. Со континуирана соработка и посветеност на заштитата на природните убавини и културното наследство на регионот, Пелагонија може да напредува наспроти ризиците од поплави, а истовремено да го зачува својот уникатен карактер и историја.
Работилница на тема – Важноста на цивилната заштита, 19.06.2023 год., Кожани, Р.Грција
Проект SOLVE
Проектот ПРЕВЕНЦИЈА И УПРАВУВАЊЕ СО ПРЕКУГРАНИЧНИ КОМПЛЕКСНИ ПОПЛАВИ И ШУМСКИ ПОЖАРИ –SOLVE кој го имплементира Центарот за развој на Пелагонискиот плански регион има за цел преку низа на активности да доведе до намалување на ризикот од овие катастрофи и да придонесе во зајакнувањето на системот за заштита од поплави на Пелагонискиот регион.
Во рамките на овој проект, финансиран преку Програмата за прекугранична соработка со Грција 2014-2020 година која е дел од Инструментот за претпристaпна помош на Европската Унија, се унапредија капацитетите на територијалните противпожарни единици од Битола, Прилеп Ресен, Демир Хисар и Крушево, се збогатија и унапредија стручните сознанија и релевантните податоци за регионот во однос на овие природни катастрофи, се унапредија човечките капацитети на релевантните чинители и се воспостави успешна платформа за соработка помеѓу надлежните служби и чинители од двата региони од двете страни на границата во однос на менаџмент на природни непогоди.
