-Во дигиталното време, зборовите “патуваат“ побрзо од кога било – и имаат поголема моќ од кога било. Секој лајк, коментар и збор има моќ да влијае.
Денес социјалните медиуми стануваат главен канал за комуникација, информирање и изразување мислења. Меѓутоа, покрај позитивните можности, тие создаваат и простори каде што негативноста, омразата и дезинформациите можат да се шират со забрзано темпо. Тоа и претставува Хејт“ навредливи, дискриминаторски или агресивни пораки насочени кон поединци или групи. Иако често се доживува како нешто безначајно, ваквиот облик на комуникација има сериозни психолошки последици… „Хејтот“ има силно колективно влијание, обликувајќи ставови, емоции и однесување на целата маса.
Психолошките механизми на влијание
Емоционално заразување
Истражувањата покажуваат дека емоциите се „заразни“: кога луѓето на социјалните медиуми се изложени на негативни коментари, тие почнуваат да ги чувствуваат и пренесуваат тие емоции. Ова резултира со колективно зголемување на стресот, анксиозноста и непријателството во заедницата.
Деиндивидуализација
Анонимноста и дистанцата на интернетот овозможуваат луѓето да се однесуваат поагресивно отколку во реалниот живот. Кога индивидуите се дел од „масата“, тие се чувствуваат помалку одговорни за своите зборови, што го засилува ширењето на „хејтот“.
Конформизам и групно мислење
„Хејтот“ што добива многу лајкови и коментари создава впечаток дека е прифатливо мислење. Луѓето имаат тенденција да се прилагодат на доминантните ставови на групата, што ја зголемува колективната нетолеранција и го зајакнува токсичниот дискурс.
Поттикнување на страв и непријателство
Континуираната изложеност на омраза и негативност предизвикува чувство на закана и непријателство кон одредени поединци или групи. Овој феномен може да води до поларизација на јавниот дискурс и создавање на „ехо-камери“, каде што луѓето слушаат само мислења што ги потврдуваат нивните претходни уверувања.
Општествени последици
Влијанието на „хејтот“ врз масите не се ограничува само на психолошкиот домен. Тој доведува до: намалена доверба меѓу различни групи во општеството, зголемена нетрпеливост и поделби во јавниот простор, намалување на слободата на изразување, бидејќи луѓето се плашат од осуда или напад и поттикнување на радикални ставови и агресија, кога омразата станува норма.
Како да се справиме со „хејтот“ на масовно ниво
Со Едукација и дигитална писменост: Подигање на свеста за последиците од „хејтот“ и поттикнување критичко размислување.
Позитивно моделирање: Ширење на емпатични и конструктивни пораки.
Системи за пријавување и модерирање: Социјалните платформи треба активно да го ограничуваат говорот на омраза.
Поддршка на жртвите: Емоционална и психолошка помош за оние што се изложени на онлајн омраза.
Заклучок
„Хејтот“ на социјалните медиуми не е само индивидуален проблем — тој е колективен феномен со длабоко влијание врз масите. Разбирањето на психолошките механизми како емоционалното заразување, деиндивидуализацијата и групното мислење помага да се сфати зошто негативните пораки брзо се шират и како можат да го обликуваат јавното мислење. Сепак, истите платформи што овозможуваат ширење на омраза, можат да станат средство за ширење на добрина, емпатија и разбирање.
Позитивните содржини, поддршката и автентичната комуникација имаат ист ефект – само во спротивна насока.
Секој збор има тежина — да избереме зборови што градат, а не рушат.. Секоја порака има тежина — изборот е во нашите раце.
Избери да влијаеш со добрина.
